بذر نهال نشاء



مقاله ﻛﻤﻲﺳﺎزى ﺳﺒﺰ ﺷﺪن ﺑﺬرﻫﺎى ﻛﻠﺰاى ﺧﻮدرو و ﺧﺮدل وﺣﺸﻲ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻋﻤﻖ دﻓﻦ ﺷﺪن

اﻟﻴﺎس ﺳﻠﻄﺎﻧﻲ١*، اﻓﺸﻴﻦ ﺳﻠﻄﺎﻧﻲ٢، ﺳﺮاﻟﻪ ﺎﻟﺸﻲ٢، ﻓﺮﺷﻴﺪ ﻗﺎدرىﻓﺮ٢، اﺑﺮاﻫﻴﻢ زﻳﻨﻠﻲ٢

 

١ ﻋﻀﻮ ﻫﻴﺌﺖ ﻋﻠﻤﻲ ﺮوه ﻋﻠﻮم زراﻋﻲ و اﺻﻼح ﻧﺒﺎﺗﺎت، داﻧﺸﺎه ﺗﻬﺮان ﺮدﻳﺲ اﺑﻮرﻳﺤﺎن،

٢ ﻋﻀﻮ ﻫﻴﺌﺖ ﻋﻠﻤﻲ ﺮوه زراﻋﺖ داﻧﺸﺎه ﻋﻠﻮم ﻛﺸﺎورزى و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺮﺎن،

 

 

 

 

 

ﻜﻴﺪه ﻫﺪف از اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﺮرﺳﻲ اﺛﺮ ﻋﻤﻖ دﻓﻦ ﺷﺪن ﺑﺮ ﺳﺒﺰ ﺷﺪن ﻴﺎﻫﻪ ﻛﻠـﺰاى ﺧـﻮدرو و ﺧـﺮدل وﺣـﺸﻲ وﻛﻤﻲﺳﺎزى آن ﺑﻮد. ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر، ﺑﺬرﻫﺎى اﻳﻦ دو ﻮﻧﻪ در ١٢ ﻋﻤﻖ ﻣﺨﺘﻠـﻒ ١، ٢، ٣، ٤، ٥، ٦، ٨، ١٠، ١٢، ١٥، ٢٠ و ٣٠ ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ و ﺑﺎ ٤ ﺗﻜﺮار در ﺧﺎک دﻓﻦ ﺷﺪﻧﺪ و ﺳﺒﺰ ﺷﺪن ﻴﺎﻫﻪﻫﺎ ﺑﻪﺻﻮرت روزاﻧﻪ ﺛﺒﺖ ﺷﺪ. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ در ﻋﻤﻖ دﻓﻦ ﺷﺪن ١ ﺗﺎ ٩/٢ ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ، درﺻﺪ ﺳﺒﺰ ﺷﺪن ﻛﻠﺰا ﺣﺪود ٩٨ درﺻﺪ ﺷﺪ و از آن ﺲ ﺑـﺎ اﻓـﺰاﻳﺶ ﻋﻤﻖ دﻓﻦ ﺷﺪﻧﻄﺒﻖ ﻣﺪل و ﺑﺎ ﺷﻴﺐ ٤/٠- درﺻﺪ ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺖ و در ﻋﻤﻖ دﻓﻦ ﺷﺪن ١٠ ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺑﻪ ﺻﻔﺮ رﺳـﻴﺪ.

 

واﻛﻨﺶ درﺻﺪ ﺳﺒﺰ ﺷﺪن ﻴﺎﻫﻪ ﺧﺮدل وﺣﺸﻲ ﺑﻪ ﻋﻤﻖ دﻓﻦ ﺷﺪن ﺑﺎ ﻳﻚ راﺑﻄﻪ ﻧﻤﺎﻳﻲ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺷﺪ. ﻃﺒـﻖ اﻳـﻦ ﻣﺪل درﺻﺪ ﺳﺒﺰ ﺷﺪن ﻴﺎﻫﻪ ﺧﺮدل وﺣﺸﻲ از ﺣﺪود ٦٦ درﺻﺪ در ﻋﻤﻖ دﻓﻦ ﺷﺪن ١ ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘـﺮ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ﻧﻤﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺻﻔﺮ درﺻﺪ در ﻋﻤﻖ دﻓﻦ ﺷﺪن ٨ ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺖ. اﻓﺰاﻳﺶ ﻋﻤﻖ دﻓﻦ ﺷﺪن ﻧﻴﺰ ﻣﻮﺟـﺐ ﻛـﺎﻫﺶ ﺳﺮﻋﺖ ﺳﺒﺰ ﺷﺪن اﻳﻦ دو ﻮﻧﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪﺧﻮﺑﻲ ﻛﻤﻲﺳﺎزى ﺷﺪﻧﺪ. ﺑﺬرﻫﺎﻳﻲ از اﻳﻦ دو ﻋﻠـﻒ ﻫـﺮز ﻛـﻪ در ﻋﻤـﻖ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ١٠ ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺑﺮاى ﻛﻠﺰا و ﺑﻴﺸﺘﺮ از ٨ ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺑﺮاى ﺧﺮدل وﺣﺸﻲ دﻓﻦ ﺷـﻮﻧﺪ، ﺑﺎﻧـﻚ ﺑـﺬر ﺧـﺎک را ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺧﻮاﻫﻨﺪ داد و ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺳﺒﺰ ﺷﺪن ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ. در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﻤﻲﺳﺎزى ﺳﺒﺰ ﺷﺪن اﻳـﻦ دو ﻮﻧـﻪ ﺑـﻪﺧـﻮﺑﻲ ﺻﻮرت ﺮﻓﺖ ﻛﻪ از اﻳﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻲﺗﻮان در ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻋﻠﻒﻫﺎى ﻫﺮز ﺑﻪﺻﻮرت اﻛﻮﻟﻮژﻳﻚ و ﻣﺪلﻫﺎى ﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺳـﺒﺰ ﺷﺪن ﻋﻠﻒﻫﺎى ﻫﺮز اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد.

 

واژهﻫﺎى ﻛﻠﻴﺪى: ﺑﺎﻧﻚ ﺑﺬر، ﻋﻤﻖ دﻓﻦ ﺷﺪن، ﺧﺮدل وﺣﺸﻲ، ﻛﻠﺰاى ﺧﻮدرو

 

ﻣﻘﺪﻣﻪ

 

ﻛﻠﺰا١ ﻳﻚ ﻴﺎه زراﻋﻲ داﻧﻪ روﻏﻨـﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ اﻣـﺮوزه ﻛﺸﺖ آن ﺑﻪﺷـﺪت ـﺴﺘﺮش ﻳﺎﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ. ﻳـﻚ وﻳـﻲ ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب در ﻛﻠﺰا ﻛﻪ ﺣﺘﻲ در ارﻗﺎم اﺻﻼحﺷﺪه ﻧﻴـﺰ ﺑـﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧــﺪه اﺳــﺖ، ﺷــﻜﻮﻓﺎﻳﻲ ﻣﻴــﻮه ــﺲ از رﺳــﻴﺪﻲ و ﺧﺸﻚﺷﺪن اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴـﻞ رﻳـﺰش زﻳـﺎدى دارد

 

(ﺎﻟــﺪن٢ و ﻫﻤﻜــﺎران، ٢٠٠٩؛ ﻻوﺳــﻮن و ﻓــﺮىﺳــﻦ٣،

 

٢٠٠٦). از ﻃﺮﻓﻲ ﺑﺬرﻫﺎى ﻛﻠﺰا ﻓﺎﻗﺪ رﻛﻮد اوﻟﻴـﻪ ﻫـﺴﺘﻨﺪ، وﻟﻲ ﻨﺎﻧﻪ وارد ﺧﺎک ﺷﻮﻧﺪ دﺎر رﻛﻮد ﺛﺎﻧﻮﻳـﻪ (ﺧـﻮاب اﻟﻘﺎﻳﻲ) ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ (ﺮﺑﺮ٤ و ﻫﻤﻜﺎران، ٢٠١٠). در ﻧﺘﻴﺠﻪ در ﻓﺼﻞ زراﻋﻲ ﺑﻌﺪى ﻣـﺸﻜﻞﺳـﺎز ﺧﻮاﻫﻨـﺪ ﺑـﻮد. در اﺳـﺘﺎن ﻠﺴﺘﺎن ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻛﺸﺖ ﺴﺘﺮده اﻳﻦ ﻴﺎه زراﻋﻲ ﺑﻪ ﻣـﺮور زﻣﺎن ﺑﺎﻧﻚ ﺑﺬر وﺳﻴﻌﻲ ﺑﺮاى اﻳﻦ ﻮﻧﻪ اﻳﺠﺎد ﺷـﺪه اﺳـﺖ ﻛﻪ ﺑـﺬرﻫﺎى آن در ﻣـﺰارع ﻨـﺪم و ﻳـﺎ ﺣﺘـﻲ ﻛﻠـﺰا ﺳـﺒﺰ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ ﻛﻤﻴﺖ و ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻴﺎﻫﺎن زراﻋﻲ ﻣﻲﺷﻮد.

 

ﺧﺮدل وﺣﺸﻲ٥ ﻴﺎﻫﻲ ﻳﻚﺳـﺎﻟﻪ و ﺳـﺮﻣﺎ دوﺳـﺖ ﺑـﺎ ﺳﺎﻗﻪﻫﺎى اﻓﺮاﺷﺘﻪ و ﻣﻨﺸﻌﺐ از ﺗﻴﺮه ﺷﺐﺑﻮ٦ اﺳﺖ (زﻳﻨﻠﻲ و اﺣﺘــﺸﺎﻣﻲ، ١٣٨٢). اﻳــﻦ ﻮﻧــﻪ ﻳﻜــﻲ از ﻣﻬﻤﺘــﺮﻳﻦ و ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﻴﺎﻫﺎن ﻫﺮز ﻣﺰارع زﻳـﺮ ﻛـﺸﺖ ﻴﺎﻫـﺎن ﺳـﺮﻣﺎ دوﺳﺖ اﺳﺖ (زﻳﻨﻠﻲ و اﺣﺘـﺸﺎﻣﻲ، ١٣٨٢). ﺗـﺮاﻛﻢ ٢٠ ﺗـﺎ ٨٠ ﺑﻮﺗﻪ در ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ اﻳﻦ ﻋﻠﻒﻫﺮز، ﻋﻤﻠﻜـﺮد داﻧـﻪ ﻛﻠـﺰا را ١٩ ﺗــﺎ ٧٧ درﺻــﺪ ﻛــﺎﻫﺶ داد (واروﻳــﻚ١ و ﻫﻤﻜــﺎران،٢٠٠٠). ﻫﻤﻨـﻴﻦ ـﺰارشﻫـﺎﻳﻲ ﻣﺒﻨـﻲ ﺑـﺮ اﺛـﺮ ﺧـﺮدل وﺣﺸﻲ ﺑﺮ ﻛﺎﻫﺶ ﻋﻤﻠﻜﺮد دﻳﺮ ﻣﺤـﺼﻮﻻت ﻧﻈﻴـﺮ ﻛﺘـﺎن، ﺳﻮﻳﺎ، ﺳﻴﺐزﻣﻴﻨﻲ، ذرت و ﻛﻠﻢ ﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ (زﻳﻨﻠﻲاﺣﺘﺸﺎﻣﻲ، ١٣٨٢). ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻋﻠﻞ ﻣﺸﻜﻞﺳﺎز ﺑﻮدن اﻳـﻦ ﻋﻠﻒﻫﺮز، ﺎﻳﺪارى ﺷﺪﻳﺪ در ﺑﺎﻧﻚ ﺑﺬر، ﻋﺎدت رﺷﺪ رﻗﺎﺑﺘﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪ زﻳﺎد ﺑﺬر ﻋﻨﻮان ﺷﺪه اﺳﺖ (واروﻳـﻚ و ﻫﻤﻜـﺎران،

 

٢٠٠٠).آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺑﺮاى ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﺛﺮ ﻋﻤـﻖ دﻓـﻦ ﺷـﺪﻧﺒﺮ ﺳـﺒﺰ ﺷﺪن ﺑﺬرﻫﺎى ﻋﻠﻒﻫـﺎى ﻫـﺮز از ﺳـﺎل ١٩٨٩ آﻏـﺎز ﺷـﺪ

 

(ﺮﻧـــﺪى٢ و ﻫﻤﻜـــﺎران، ١٩٩٦). در ﺮوﻓﻴـــﻞ ﺧـــﺎک اﺧﺘﻼﻓــﺎﺗﻲ در ﻣﺤﺘــﻮاى رﻃﻮﺑــﺖ ﺧــﺎک، ﺗﻬﻮﻳــﻪ ﻫــﻮا، دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﻧـﻮر و دﻣـﺎ وﺟـﻮد دارد (اﺳـﺘﻮﻟﺮ و واﻛـﺲ٣، ١٩٧٣). ﺑــﺮاى ﻣﺜــﺎل Matricaria reculito ﺑــﺮاى ﺟﻮاﻧﻪزﻧﻲ ﻧﻴﺎز ﻧﻮرى دارد و اﻳﻦ اﻣﺮ ﻣﺎﻧﻊ ﺟﻮاﻧﻪزﻧـﻲ آن در ﻋﻤﻖ دﻓﻦ ﺷﺪﻧﺒﻴﺶ از ١ ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و ﺑﺮﻋﻜﺲ ﻮﻧﻪاى ﻧﻈﻴـﺮ Veronica hederifolia ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ در ﺧﺎک ﺷﻨﻲ ﺳﺒﻚ در ﻋﻤﻖ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ١٣ ﺳـﺎﻧﺘﻲﻣﺘـﺮ ﻫـﻢ ﺳــﺒﺰ ﺷــﻮد (ﺮﻧــﺪى و ﻫﻤﻜــﺎران، ١٩٩٦). ﺳــﺒﺰ ﺷــﺪن ﻴﺎﻫـﻪ دو ﻣﺮﺣﻠـﻪ دارد: اوﻟـﻴﻦ ﻣﺮﺣﻠـﻪ آن ﺟﻮاﻧـﻪزﻧـﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﻣﺮﺣﻠﻪ دوم ﺧﺮوج ﻴﺎﻫﻪ از ﺧﺎک اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﻧﻴــﺎز ﺑــﻪ ذﺧــﺎﻳﺮ ﻏــﺬاﻳﻲ ﻛــﺎﻓﻲ در ﺑــﺬر دارد (ﺮﻧــﺪى و ﻫﻤﻜﺎران، ١٩٩٦). ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ، اﻃﻼﻋﺎت در ﻣﻮرد ﻣﺤﻞ ﺑـﺬور ﻋﻠﻒﻫﺮز در ﺮوﻓﻴﻞ ﺧﺎک و ﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﺳـﺒﺰ ﺷـﺪن از ﻳـﻚ ﻋﻤﻖ ﻣﻌﻴﻦ در ﻴﺶﺑﻴﻨﻲ اﺣﺘﻤﺎل ﺳﺒﺰ ﺷﺪن ﻣﻮﻓﻖ ﺑﺬرﻫﺎ اﻫﻤﻴﺖ دارد.

 

ﻋﻠﻒﻫﺎى ﻫﺮز ﻣﺸﻜﻞ اﺳﺎﺳﻲ در ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺳﻴـﺴﺘﻢﻫـﺎى زراﻋﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻛﻨﺘﺮل آنﻫﺎ ﺑﺮاى دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﺘﺎﻧـﺴﻴﻞ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺿﺮورى اﺳﺖ (واﺳﻴﻠﻲاﻳﺪز٤ و ﻫﻤﻜﺎران، ٢٠٠٧).در ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎى ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻴﺎﻫـﺎن زراﻋـﻲ، ﺑﺎﻧـﻚ ﺑـﺬر ﺧـﺎک ﻣﻨﺒـﻊ اوﻟﻴـﻪ ﻫﺠـﻮم ﻋﻠـﻒﻫـﺎى ﻫـﺮز ﻳـﻚﺳـﺎﻟﻪ ﻫـﺴﺘﻨﺪ (واﺳﻴﻠﻲاﻳﺰ و ﻫﻤﻜـﺎران، ٢٠٠٧). آﻧـﺎﻟﻴﺰ اﻧـﺪازه و ﺗﺮﻛﻴـﺐ ﺑﺎﻧﻚ ﺑﺬر ﻋﻠﻒﻫﺎى ﻫﺮز در ﺧـﺎک ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ اﻃﻼﻋـﺎﺗﻲ از ﺬﺷﺘﻪ و ﺣﺎل ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻋﻠﻒﻫﺎى ﻫﺮز در اﺧﺘﻴﺎر ـﺬارد و اﺛﺮ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫـﺎى ﻣـﺪﻳﺮﻳﺖ ﻛـﺸﺎورزى را آﺷـﻜﺎر ﻧﻤﺎﻳـﺪ و ﻣﺸﻜﻼت آﺗﻲ ﻋﻠﻒﻫﺎى ﻫﺮز را ﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ (وﻳﻠﺴﻮن٥ و ﻫﻤﻜﺎران، ١٩٨٥).ﺧــﺮدل وﺣــﺸﻲ (Sinapis arvensis) ﻳﻜــﻲ از ﻋﻠﻒﻫﺎى ﻫﺮز ﺳﻤﺞ و راﻳﺞ در ﻣﺰارع ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻠﺰا در اﺳﺘﺎن ﻠــﺴﺘﺎن اﺳــﺖ و ﻫــﻴ روش ﻣــﺆﺛﺮى ﺗــﻮأم ﺑــﺎ ﺗﻮﺟﻴــﻪ اﻗﺘﺼﺎدى ﺑﺮاى ﻛﻨﺘﺮل آن در ﻣﺰارع ﻳﺎدﺷﺪه وﺟﻮد ﻧـﺪارد.

 

ﻛﻠﺰاى ﺧﻮدرو ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻋﻨـﻮان ﻋﻠـﻒﻫـﺮز ﻣﻬﻤـﻲ در ﻣـﺰارع ﻨﺪم و ﺳﻮﻳﺎ در ﺮﺎن ﻣﻄﺮح ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ. اﺟـﺮاى ﻣﻮﻓـﻖ روشﻫــﺎى ﺗﻠﻔﻴﻘـﻲ ﻣــﺪﻳﺮﻳﺖ ﻋﻠـﻒﻫــﺎى ﻫــﺮز ﻣــﺴﺘﻠﺰم ﺷﻨﺎﺧﺖ اﻛﻮﻟﻮژى ﺑﺎﻧﻚ ﺑـﺬر اﻳـﻦ ﻋﻠـﻒﻫـﺎى ﻫـﺮز اﺳـﺖ.

 

اﻃﻼﻋﺎت در زﻣﻴﻨﻪ اﺛﺮ ﻋﻤﻖ دﻓﻦ ﺷﺪن در ﺧﺎک ﺑـﺮ ﺳـﺒﺰ ﺷﺪن ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در اﺟﺮاى روشﻫـﺎى ﻣـﺪﻳﺮﻳﺖ ﻋﻠـﻒﻫـﺎى ﻫﺮز ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎى اﺻﻮل اﻛﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ ﻛﻤﻚ زﻳﺎدى ﺑﻪ ﻣﺤﻘﻘـﺎن و ﻛﺸﺎورزان ﻧﻤﺎﻳﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ، ﻫﺪف از اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ اﺛﺮ ﻋﻤﻖ دﻓﻦ ﺷﺪﻧﺒﺮ ﺳﺒﺰ ﺷﺪن ﻴﺎﻫﻪ اﻳـﻦ دو ﻮﻧـﻪ و ﻛﻤﻲﺳﺎزى راﺑﻄﻪ آن ﺑﺎ ﻣﺪلﻫﺎى رﺮﺳﻴﻮﻧﻲ ﺑﻮد.

 

 

 

ﻣﻮاد و روشﻫﺎ

 

ﺑﺬرﻫﺎى ﻛﻠﺰاى ﺧﻮدرو و ﺧﺮدل وﺣﺸﻲ در اردﻳﺒﻬﺸﺖ ﻣــﺎه ١٣٨٨ از ﺣــﺪود ١٧ ﻣﺰرﻋــﻪ در اﻃــﺮف ﺮــﺎن ﺟﻤﻊآورى ﺷﺪﻧﺪ و ﺳﺲ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﺮ ﻣﺨﻠﻮط ﺷﺪﻧﺪ. ﺗﻌﺪاد ١٥ ﺑﺬر ﻛﻠﺰا و ﺧﺮدل وﺣﺸﻲ (ـﺲ از ﺗﻴﻤـﺎر ﺑـﺎ ﻣﺤﻠـﻮل ٢٠٠٠ ﻗـــﺴﻤﺖ در ﻣﻴﻠﻴـــﻮن اﺳـــﻴﺪ ﺟﻴﺒﺮﻟﻴـــﻚ) در ﻠﺪانﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻗﻄـﺮ دﻫﺎﻧـﻪ ١٥ ﺳـﺎﻧﺘﻲﻣﺘـﺮ و ارﺗﻔـﺎع  ٤٠ ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ در ١٢ ﻋﻤﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ ١، ٢، ٣، ٤، ٥، ٦، ٨، ١٠، ١٢، ١٥، ٢٠، ٣٠ ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ و ﺑﺎ ٤ ﺗﻜﺮار در ﺧـﺎک دﻓـﻦ ﺷﺪﻧﺪ. ﺑﻪ دﻟﻴﻞ داﺷﺘﻦ ﺧـﻮاب اوﻟﻴـﻪ در ﺑـﺬرﻫﺎى ﺧـﺮدل وﺣﺸﻲ و ﻫﻤﻨﻴﻦ اﻣﻜﺎن وﺟﻮد ﺧﻮاب ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ در ﺑـﺬرﻫﺎى ﻛﻠﺰا ﻴﺶﺗﻴﻤﺎر رﻓﻊ ﺧﻮاب ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺟﻴﺒﺮﻟﻴﻚ اﺳـﻴﺪ داده ﺷﺪ (ﺳﻠﻄﺎﻧﻲ٦ و ﻫﻤﻜﺎران، ٢٠١١).

 

آزﻣﺎﻳﺶ در ﻣﺤﻮﻃﻪ ﺮدﻳﺲ ﺟﺪﻳﺪ داﻧﺸﺎه ﻛﺸﺎورزى داﻧﺸﺎه ﻋﻠﻮم ﻛﺸﺎورزى و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺮﺎن اﻧﺠﺎم ﺷﺪ.

ﺗﺎرﻳﺦ ﺷﺮوع آزﻣﺎﻳﺶ ١٥ دىﻣﺎه ١٣٨٨ ﺑﻮد و ﺷﻤﺎرش ﺗـﺎ زﻣﺎن ﺛﺎﺑﺖ ﺷﺪن درﺻﺪ ﺳـﺒﺰ ﺷـﺪن اداﻣـﻪ ﻳﺎﻓـﺖ. ﻃـﺮح آﻣﺎرى ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻴﺰ ﻃﺮح ﺎﻣﻼًﻛ ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺑـﻮد و ﺑـﺮاى

 

ﻫـﺮ ﻮﻧـﻪ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ﺟﺪاﺎﻧـﻪ ﺗﺤﻠﻴـﻞ ﺻـﻮرت ﺮﻓـﺖ.

 

ﻣﻴﺎﻧﻴﻦ دﻣﺎى ﻫﻮا ﻃﻲ دوره آزﻣـﺎﻳﺶ ﺣـﺪود ١٠ درﺟـﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﺮاد ﺑﻮد. ﺧﺎک ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮاى اﺟـﺮاى آزﻣـﺎﻳﺶ از ﻣﺰرﻋﻪ داﻧـﺸﻜﺪه ﻛـﺸﺎورزى داﻧـﺸﺎه ﻋﻠـﻮم ﻛـﺸﺎورزى و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺮﺎن ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪ. ﺑﺮاى ﺟﻠﻮﻴﺮى از ﺣـﻀﻮر ﺑﺬرﻫﺎى ﻛﻠﺰا و ﺧﺮدل وﺣـﺸﻲ در ﺧـﺎک ﻣـﻮرد آزﻣـﺎﻳﺶ، ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺧﺎک از ﻋﻤﻖ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ٥٠ ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮى ﺗﻬﻴﻪ ﺷـﺪ.

 

اﻳﻦ ﺧﺎک داراى ٢٨ درﺻﺪ رس، ٦٢ درﺻﺪ ﺳـﻴﻠﺖ و ١٠درﺻﺪ ﺷﻦ، ﺑﻮد ﻫﻤﻨﻴﻦ درﺻﺪ رﻃﻮﺑﺖ اﺷﺒﺎع ﺧﺎک (٤٩درﺻﺪ)، ﻫﺪاﻳﺖ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ /٠ دﺳﻲ زﻳﻤﻨﺲ ﺑـﺮ ﻣﺘـﺮ) ووزن ﻣﺨﺼﻮص ﻇﺎﻫﺮى (٧/١ ﺮم در ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘـﺮ ﻣﻜﻌـﺐ)ﺧﺎک ﺗﻮﺳﻂ آزﻣﻮن ﺧﺎک ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪﻧﺪ.

ﺑﺎزدﻳــﺪ از ﻠــﺪانﻫــﺎ ﻫــﺮ روز اﻧﺠــﺎم ﺷــﺪ و ﺗﻌــﺪاد ﻴﺎﻫﻪﻫﺎى ﺳﺒﺰ ﺷﺪه (ﺧﺮوج ﺑﺮﻬﺎى اوﻟﻴـﻪ) ﻳﺎدداﺷـﺖ ﺮدﻳﺪ. ﺑﺮاى ﺗﻌﻴﻴﻦ درﺻﺪ و ﺳـﺮﻋﺖ ﺳـﺒﺰ ﺷـﺪن در ﻫـﺮ ﺗﻴﻤـﺎر ﺑـﺬرى در ﻫـﺮ ﻋﻤـﻖ ﻛﺎﺷـﺖ از ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ  Germin(ﺳﻠﻄﺎﻧﻲ و ﻣﺪاح، ١٣٨٩) اﺳـﺘﻔﺎده ﺷـﺪ ﻛـﻪ اﻳـﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ ١٠D (ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺪت زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻃﻮل ﻣﻲﻛﺸﺪ ﺗﺎ ﺳﺒﺰ ﺷﺪن ﺑﻪ ١٠ درﺻﺪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺧـﻮد ﺑﺮﺳـﺪ)، ٥٠D (ﻳﻌﻨـﻲ ﻣـﺪت زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻃﻮل ﻣﻲﻛـﺸﺪ ﺗـﺎ ﺳـﺒﺰ ﺷـﺪن ﺑـﻪ ٥٠ درﺻـﺪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺧـﻮد ﺑﺮﺳـﺪ) و ٩٠D (ﻣـﺪت زﻣـﺎﻧﻲ ﻛـﻪ ﻃـﻮل ﻣﻲﻛﺸﺪ ﺗﺎ ﺳﺒﺰ ﺷﺪن ﺑﻪ ٩٠ درﺻﺪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺧـﻮد ﺑﺮﺳـﺪ)را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ. اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﻳﻦ ﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ را ﺑـﺮاى ﻫـﺮ ﺗﻜﺮار و ﻫﺮ ﺗﻴﻤـﺎر ﺑـﺬرى از ﻃﺮﻳـﻖ درون ﻳـﺎﺑﻲ١ ﻣﻨﺤﻨـﻲ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﺒﺰ ﺷـﺪن در ﻣﻘﺎﺑـﻞ زﻣـﺎن ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ.

 

ﺳﺮﻋﺖ ﺳﺒﺰ ﺷﺪن (در روز) از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻌﺎدﻟﻪ (١) ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ ﺷﺪ (ﺳﻠﻄﺎﻧﻲ و ﻫﻤﻜﺎران، ٢٠٠١، ٢٠٠٢).

 

(١)                          ٥٠/D١ = ٥٠R

 

ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ٥٠R ﺳﺮﻋﺖ ﺳﺒﺰ ﺷـﺪن (ﺑـﺮ روز)اﺳﺖ.

 

ﺗﺠﺰﻳﻪ دادهﻫﺎ

 

ﺑﺮاى ﻛﻤﻲﺳﺎزى واﻛﻨﺶ درﺻـﺪ ﺳـﺒﺰ ﺷـﺪن ﻛﻠـﺰاى ﺧـﻮدرو در واﻛـﻨﺶ ﺑـﻪ ﻋﻤـﻖ دﻓـﻦ ﺷـﺪن از ﻳـﻚ ﺗـﺎﺑﻊ دوﺗﻜﻪاى اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ (ﻣﻌﺎدﻟﻪ ٢):

 

در اﻳﻦ ﻣﻌﺎدﻟـﻪ y درﺻـﺪ ﺳـﺒﺰ ﺷـﺪن، ymax ﻣﻌـﺎدل ﺣﺪاﻛﺜﺮ درﺻﺪ ﺳﺒﺰ ﺷﺪن، x ﻋﻤﻖ دﻓـﻦﺷـﺪن، b ﺷـﻴﺐ ﺧﻂ و ٠x ﻧﻘﻄﻪ ﺮﺧﺶ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.

 

واﻛﻨﺶ درﺻﺪ ﺳﺒﺰ ﺷﺪن ﺧﺮدل وﺣﺸﻲ ﺑﻪ ﻋﻤﻖ دﻓﻦ ﺷﺪن ﻧﻴﺰ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻧﻤﺎﻳﻲ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺷﺪ

(ﻣﻌﺎدﻟﻪ ٣):

 

y = a(exp(-bx)

 

در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ a ﻣﻘـﺪار اوﻟﻴـﻪ درﺻـﺪ ﺳـﺒﺰ ﺷـﺪن، b

 

ﺷﻴﺐ ﻛﺎﻫﺶ درﺻﺪ ﺳﺒﺰ ﺷﺪن (y) ﺑﻪازاى اﻓﺰاﻳﺶ ﻋﻤـﻖ ﻛﺎﺷﺖ (x) ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ.

 

ﺳﺮﻋﺖ ﺳﺒﺰ ﺷﺪن ﻛﻠﺰاى ﺧﻮدرو در واﻛﻨﺶ ﺑﻪ ﻋﻤـﻖ دﻓـﻦ ﺷﺪﻧﺘﻮﺳـﻂ ﻳـﻚ ﻣﻌﺎدﻟـﻪ ﺳـﻪ ﺟﻤﻠـﻪاى و واﻛـﻨﺶ ﺳﺮﻋﺖ ﺳﺒﺰ ﺷـﺪن ﺧـﺮدل وﺣـﺸﻲ ﺗﻮﺳـﻂ ﻳـﻚ ﻣﻌﺎدﻟـﻪ دوﺟﻤﻠﻪاى ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺷﺪ.

ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ دادهﻫﺎ ﺑﺎ ﻧﺮماﻓﺰار SAS اﻧﺠـﺎم ﺷـﺪ. ﺑــﺮاى ﺑــﺮازش ﻣــﺪلﻫــﺎ از روﻳـﻪ NLIN، ﺑــﺮاى ﺗﺠﺰﻳــﻪ وارﻳﺎﻧﺲ از روﻳﻪ GLM و ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴﺎﻧﻴﻦ ﻧﻴﺰ ﺑـﺎ LSD

 

ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺷﺪه ﺻﻮرت ﺮﻓﺖ. ﺷﻜﻞﻫـﺎ ﻧﻴـﺰ در ﻧـﺮماﻓـﺰار EXCEL رﺳﻢ ﺷﺪﻧﺪ.

 

ﻧﺘﺎﻳﺞ و ﺑﺤﺚ

 

اﺛﺮ ﻋﻤﻖ دﻓﻦ ﺷﺪﻧﺒﺮ ﺳﺒﺰ ﺷﺪن

 

ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶ ﻠﺪاﻧﻲ ﻧﺸﺎن داد ﻛـﻪ اﺛـﺮ ﻋﻤـﻖ دﻓـﻦ ﺷﺪن ﺑﺮ درﺻﺪ ﺳﺒﺰ ﺷﺪن، ﺳﺮﻋﺖ ﺳﺒﺰ ﺷـﺪن، زﻣـﺎن ﺗـﺎ

١٠ درﺻـﺪ ﺣـﺪاﻛﺜﺮ ﺳـﺒﺰ ﺷـﺪن و زﻣـﺎن ﺗـﺎ ٩٠ درﺻـﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺳﺒﺰ ﺷﺪن در ﻫﺮ دو ﻮﻧﻪ ﻋﻠﻒﻫﺮز ﻛﻠﺰاى ﺧﻮدرو و ﺧﺮدل وﺣﺸﻲ ﻣﻌﻨﻲدار ﺑﻮد (ﺟﺪول ١). ﺷـﻜﻞ ١ روﻧـﺪ ﺗﺠﻤﻌﻲ ﺳﺒﺰ ﺷـﺪن ﻛﻠـﺰاى ﺧـﻮدرو و ﺧـﺮدل وﺣـﺸﻲ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ. ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﻛﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣـﻲﺷـﻮد، ﺑـﺬورى ﻛﻪ در ﻋﻤﻖﻫـﺎى ﻛﻤﺘـﺮ دﻓـﻦ ﺷـﺪه ﺑﻮدﻧـﺪ ﺳـﺒﺰ ﺷـﺪن ﻴﺎﻫﻪ آنﻫﺎ زودﺗﺮ ﺻﻮرت ﺮﻓﺘﻪ و زودﺗﺮ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺳﺒﺰ ﺷﺪن ﺧﻮد رﺳﻴﺪﻧﺪ.

 

ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴﺎﻧﻴﻦ دادهﻫﺎ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ درﺻﺪ ﺳﺒﺰ ﺷﺪن ﻛﻠﺰاى ﺧﻮدرو در ﻋﻤﻖ ١ ﺗﺎ ٣ ﺳـﺎﻧﺘﻲﻣﺘـﺮ رخ


تبلیغات

آخرین ارسال ها

آخرین جستجو ها

مدرسه شاد نامبرساز | نرم افزار های شماره مجازی خانه های هوشمند اهنگ شاد قشنگ (اهنگ شاد رقصیدنی 1400 یکجا) پایگاه اطلاع رسانی امنیت فناوری اطلاعات ایران حرمسرای کیپاپ تحلیل انواع روغن های طبیعی و گیاهی بیوگرافی بهرام افشاری+بهتاش فریبا آموزش دفاع شخصی در تبریز سالن زیبایی لارا | آرایش عروس | رنگ مو